Büyük Britanya ve İrlanda hakkında, Türkçe veya başka dillerde gerek internet gerek yazılı basında 'İlginç Bilgiler' başlığıyla birçok kısa bilgi paylaşılmakta.
Bunlar İngiltere, İskoçya, Galler ve İrlanda tarihi, kültürü, siyaseti hakkında olduğu iddia edilen çoğu kaynaksız ve asılsız şehir efsaneleri yumağı denilebilir. Bu şehir efsanelerini ve gerçek bilgileri kaynaklı olarak koymak gerekirse, ortaya daha ilginç ve gerçek bilgiler ortaya çıkacaktır.
Birleşik Krallık Hakkında Bilinmeyen Kısa Bilgiler
Bilgi: İngiltere Kraliçesi dünya üzerindeki toprakların 6’da 1’inin yasal sahibidir.
Gerçek: Büyük Britanya ve Kuzey İrlanda Birleşik Krallığı Kraliçesi Elizabeth-II, bu makamından ayrı olarak 15 bağımsız ülkenin devlet başkanıdır. Bu birlik ülkeleri birbirine bağlamaz. Kraliçe, Birleşik Krallık ülkesinden başka 15 ülkenin daha devlet başkanıdır ki buna Personal Union / Kişisel-Şahsi Birlik adı verilir. Ayrıca Kraliçe Elizabeth, bu toprakların yasal sahibi değildir. Lideri olduğu tüm ülkelerin toprakları, yasalarla belirlenmiş bir şekilde o ülkenin halklarına aittir. Kraliçe Elizabeth ve Kraliyet ailesinin özel mülkleri ise dünya topraklarının 6'ta 1'ini oluşturmaz.
 |
| Kırmızı Alanlar: Kraliçe Elizabeth'in halen lideri olduğu ülkeler. Mavi Alanlar: Kraliçe Elizabeth'in, geçmişte liderliğini yapmış olduğu ülkeler. |
*****
Bilgi: Birleşik Krallık'ta, 5 yaş üstü bir çocuğun ailesi gözetiminde evde yada özel bir yerde içki içmesi yasaldır.
Gerçek: Bu 'bilgi', 2000'li yılların başında ortaya çıkmış olup, bir süre Birleşik Krallık gündemini de meşgul etti. Öyle ki, 2005 yılında Tony Blair hükümeti, 5 yaşında ki çocuklara içki verilmesini suç sayan yasayı parlamentodan geçirdi.
Gerçek: Birleşik Krallık monarklarının tarih boyunca çeşitli sebeplerden tebrik kartı göndermeleri, Kraliçe Victoria'nın saltanatından itibaren gerçekleşen bir olaydır. 100 yaşını geçen herkese kart gönderilmesi ise 1917 yılından (Kral George'tan) itibaren süregelen bir gelenektir. Kraliçe, Birleşik Krallık'ta ve diğer 15 ülkede, 100 ve 105 yaşını geçen herkese tebrik kartı gönderir. 105 yaşından sonra ki her yıl için tebrik kartı gönderir. Ayrıca, 60. evlilik yıldönümü kutlayanlara da tebrik kartları gönderilir.
Bilgi: Birleşik Krallık'ta 100 yaşına gelen herkese Kraliçe tarafından özel tebrik kartı gönderilmektedir.
*****
Bilgi: Birleşik Krallık'ta her 40 kilometrede bir konuşulan İngilizce aksanı değişmektedir.
Gerçek: Birleşik Krallık'ta, konuşulan İngilizce aksanları, İngiltere'de 39, İskoçya'da 11, Galler'de 7, İrlanda'da 3 ve adalar da 2 farklı şekilde varlık sürdürmektedir. Konuşulan aksanlar ile nüfusu toplayıp, Birleşik Krallık yüzölçümüne orantı aldığımız 100 km'den fazla bir sonuçla karşılaşırız.
Bilgi: Birleşik Krallık'ta atların, eşeklerin özel pasaportları vardır.
Gerçek: Birleşik Krallık'ta, '2003 yılı At Pasaportu Yasası' gereği, atların, midillilerin, eşeklerin, katırların ve bu türden sayılan tüm hayvanların (zebra gibi) pasaportu olması zorunludur. Bu yasa çerçeve bir yasa olup, bununla ilgili yönergeler İngiltere, Galler, İskoçya ve Kuzey İrlanda'da farklılık göstermektedir. Bu yasanın amacı, ülke de ciddi bir kitlesi olan at yarışları, at biniciliği ve at sporları ile ilgili şikenin ve hilenin önüne geçmektir.
 |
| Bir 'At Pasaportu' |
*****
Bilgi: Birleşik Krallık'ta, Parlamento da ölmek illegaldir.
Gerçek: Bu yasa ilk olarak 1239 yılında çıkarıldı. Özellikle kral ile ilişkisi kötü olan, parlamenterler, devlet insanları, soylular ve bürokratlar, ölümlerine yakın bu binalara gidip, ölümü burada beklerlerdi. Bunun sebebi ise, bu binalar Kraliyet Mülkü sayıldığından ve Essex Krallığı'ndan kalma, 'Kraliyet Mülkü sınırları içerisinde ölen, kraliyet cenaze töreni düzenlenir' geleneği uyarınca, bu tür cenaze töreni istemeleriydi.
Bilgi: Kölelik 2010 yılına kadar Birleşik Krallık'ta yasal suç arasında sayılmamaktaydı.
Gerçek: Birleşik Krallık'ta kölelik, 'Köleliğin Kaldırılması Yasası' ile 1833 yılında kaldırılmıştır. 1839 yılında ise 'Kölelik Karşıtlığı Topluluğu' kuruldu ve bu topluluk Kraliyet Cemiyetlerinden biri oldu. 1833 yasası, 'Evrensel İnsan Hakları Yasası - 1998' ile birleştirildi.
 |
| 1833 Yasası'nı kutlayan, özgürlüğüne kavuşmuş köleleri tasvir eden bir kartpostal. |
*****
Bilgi: Birleşik Krallık'ta yılda ortalama 6000 kişi ya pantolonu takılıp ya da merdivenlerden yuvarlanıp yaralanmakta ya da ölmektedir.
Gerçek: Bu 'bilgi', 2001 yılında BBC'nin sağlık haberleri ile ilgili bir haberin tek bir paragrafını oluşturan bir cümleydi ve bir kaynağı yoktu. The Guardian Gazetesi'nin 2011 Şubat tarihinde yayınladığı 'How we die? / Nasıl Ölüyoruz?' başlıklı haberinde, sağlık bakanlığından alınan verilere göre, İngiltere ve Galler'de 2010 yılında, 493.242 kişi yaşlılığa bağlı hastalıklar ve hastalıklardan, 12.231 kişi ise kazalar sonucu hayatını kaybetti ve bu 12.131 kişiden, 810 kişi bir yerden (merdiven, basamak vb. gibi) düşerek hayatını kaybetti.
Bilgi: Nijerya’da İngilizce konuşan insan sayısı Birleşik Krallık'ta, İngilizce konuşan insan sayısından daha fazladır.
Gerçek: İngilizce 67 ülke de resmi dil / dillerden biridir. Nijerya'da da resmi dil olarak kabul edilmekte ve ilk dil olarak kullanılmakla beraber, İngilizce'yi Nijerya'da konuşanların ortalama sayısı BM rakamlarına göre; 150 Milyondan fazladır. Bu rakam da Birleşik Krallık'ın tüm nüfusundan fazladır. Fakat İngilizce, Hindistan'ta da resmi dil olup, 250 Milyondan fazla kişi tarafından ilk dil, 500 Milyondan fazla kişi tarafından da 2.dil olarak kullanılmaktadır.
Bilgi: Kraliçe Mary, 6 günlük iken kraliçe seçilmiştir.
Gerçek: Kraliçe Mary-I, 1553 yılında tahta çıktığında 35 yaşındaydı. Kraliçe Mary-II ise 1689 yılında eşi Kral William-III ile beraber ortak tahta çıktığında ise 27 yaşındaydı. Ayrıca, tüm Britanya ve İrlanda tarihinde bir kişinin tahta çıkabilmesi için Crown Prince/Princess - Veliaht Prens/Prenses ilan edilmesi gerekiyordu ve bunun için de belli bir yaşa gelmesi ve akıl sağlığının yerinde olması gerekiyordu. Bunun dışında tahta savaşla çıkan (1066 Normandiya Dük'ünün istilası gibi), monarklar olduğu gibi, özel yasalar ile tahta çıkan monarklarda oldu (Kral James-I, Kral Charles-II veya Kral William-III / Kraliçe Mary-II gibi).
 |
| Kral William III ve Kraliçe Mary II |
*****
Bilgi: Birleşik Krallık'ta bütün pasaportlar Kraliçe adına verildiği için Kraliçenin kendi pasaportu yoktur. Kraliçe dünyayı pasaportsuz gezmektedir.
Gerçek: Büyük Britanya ve Kuzey İrlanda Birleşik Krallığı pasaportu almaya hak kazanan Birleşik Krallık vatandaşlarının pasaportları, yasalarla belirtilmiş şekilde Monark adına, verildiği için monarkın pasaport almasına gerek yoktur. Bu yüzden Birleşik Krallık monarkları pasaport verme yetkisine sahip olan kişi olarak pasaportsuz bir şekilde seyahat edebilmektedir. Lakin bu diğer kraliyet ailesi üyeleri için geçerli değildir ve monarkın eşi ve çocukları dahil tüm kraliyet ailesi, yasa gereği seyahat için pasaport almak zorundadır.
Bilgi: Toplama kampları Afrika savaşları sırasında dünyada ilk kez Birleşik Krallık'ta açılmıştır.
Gerçek: Toplama kampı askeri esirler için değil, sivillerin bir arada tutulduğu kamplar için kullanılırsa; İnsanları bir araya toplayarak bir kampta tutma uygulaması ilk olarak Roma İmparatorluğu'nun, Kartaca'yı istilasından sonra ortaya çıkmıştır ve daha sonra tarihte bir çok kez örnekleri görülmüştür. Günümüzde anlaşılan toplama kamplarının ilki ise ABD'nin, Yerli Amerikalılar için 1830'larda kurdukları toplama kamplarıdır. Birleşik Krallık tarihinin ilk toplama kampı ve daha sonra ki toplama kampları tarafından da 'örnek model' olarak kullanılan kamp, II. Boer Savaşı'ndan sonra Kasım 1900 tarihinde Lord Kitchener'in talimatı ile Güney Afrika'da kurulmuştur.
 |
| Bloemfontein'de kurulan ilk toplama kampı |
*****
Gerçek: Birleşik Krallık İçişleri Bakanlığı'nın 2015 trafik raporuna göre, 2015 yılında cezaların %21'i park problemleriyle sebebiyle kesildi.
Bilgi: Britanya'da cenazelerde kullanabilecek “Yalandan Ağlama Servisi” vardır.
Gerçek: Cenazelerde kullanılan 'Kalabalık oluşturma, ağlama veya yas' gibi servisler, 1881 yılında ABD'de ortaya çıkmış olup bugün dünyanın birçok ülkesinde legal veya fiili olarak hizmet vermektedir.
Bilgi: Birleşik Krallık'ta en hızlı büyüyen yaş grubu 100 yaşını aşanlardır.
Gerçek: Sağlık Bakanlığı'nın 2016 yılında yayınladığı ve 2010-2015 yılını kapsayan nüfus oranları raporunda, Birleşik Krallık'ta en hızlı büyüyen yaş grubunun 40-60 yaş grubu olduğu belirtilmiştir. 100 ve üzeri yaş grubu ise en hızlı büyüyen 3. yaş grubu olmuştur.
Bilgi: Birleşik Krallık'ta ortalama öpüşme yaşı 15’tir.
Gerçek: Çeşitli haber ajansları ve anket şirketlerinin yaptıkları araştırmalara göre Birleşik Krallık'ta ortalama ilk öpüşme yaşı, İngiltere'de 16, İskoçya'da 15, Galler'de 16 ve Kuzey İrlanda'da 17 olarak hesaplanmıştır.
Bilgi: Kraliçe Elizabeth-II, Birleşik Krallık'ta en uzun tahtta kalan monarktır.
Gerçek: Kraliçe Elizabeth-II, 6 Şubat 1952 yılında tahta çıktı. 9 Eylül 2015 Tarihinde, Kraliçe Victoria'nın 63 Yıl 216 Günlük taht süresini geçerek en uzun süre saltanat süren Birleşik Krallık monarkı oldu.
 |
| Kraliçe Elizabeth-II ve Kraliçe Victoria |
*****
Bilgi: Kral Edward - VIII Nazi sempatizanıydı. İngiltere’nin bombalanmasının 2. Dünya Savaşı’nı bitireceğine inanıyordu.
Gerçek: Kral Edward - VIII, parlamento ve kilisenin sert muhafeleti sebebiyle, nişanlısı ile evlenememesi üzerine, Aralık 1936'ta tahttan feragat eden ilk ve tek Britanya Monarkı oldu. Nişanlısı Wallis Simpson'ın, Nazi dostları olduğu ve onlarla yakın olduğu bilinmektedir. Ayrıca Kral Edward, feragat sonrasında Hitler ile görüştü ve II. Dünya Savaşı sırasında Alman Genelkurmay'ı ve Hitler'in yazılı planlarına göre Naziler, Britanya'nın 'Sealöw' adlı hava harekatından sonra barış antlaşması imzalaması ile Kral Edward'ı yeniden tahta çıkarmayı planlamışlardı. Fakat Kral Edward'ın savaş öncesi veya savaş sırasında Nazi sempatizanı yada casusu olduğuna dair bir kanıt yoktu. II. Dünya Savaşı patlak verdiğinde sabık kral, Paris'teydi ve kendisi yerine tahta çıkan Kral George tarafından, Bahamalar Valisi olarak atandı.
Bilgi: İngiltere donanması Somalili korsanları korkutmak için Britney Spears’in şarkılarını kullanmaktadır.
Gerçek: Royal Navy / Kraliyet Donanması, Aden Körfezi'nde ki korsanlarla mücadele operasyonlarında ilk olarak Mart 1997 Tarihinde müzik kullanmıştır. Bu eserler, Ulusal Marş'tan, Beatles grubuna kadar geniş bir yelpazeden oluşmaktadır. Buradaki amaç korsanları korkutmak değil, morallerini bozmaktır.
Bilgi: Britanya İmparatorluğu’nun en güçlü olduğu zamanlardaki büyüklüğü Ay’ın büyüklüğü ile kıyaslanmaktaydı. Afrika kıtasından daha büyüktü.
Gerçek: Britanya İmparatorluğu en geniş sınırlarına 1920 yılında ulaştı. Topraklarının tamamı 35.500.000 km2 idi ve bu da dünya kara yüzölçümünün yaklaşık olarak %23.84'ünü kaplıyordu. Afrika'nın toplam yüzölçümü ise 30.370.000 km2'dir. Ayın ise taslak yüzölçümü 38.000.000 km2 kadardır. Yani, İmparatorluk toprakları Ay'ın yüzölçümünden küçük, Afrika Kıtası'nın tamamından büyüktü.
 |
| Britanya İmparatorluğu'nun, tarihte kontrol ettiği topraklar. Altı çizili bölgeler günümüzde Britanya'ya ait topraklardır. |
*****
Bilgi: “Birleşik Krallık” ile “Büyük Britanya” tanımlaması arasında fark vardır. Birleşik Krallık İrlanda’yı kapsarken, Büyük Britanya kapsamamaktadır.
Gerçek: Birleşik Krallık tanımı günümüzde İrlanda'nın tamamını değil, Kuzey İrlanda'yı kapsamaktadır. (Bkz: Birleşik Krallık Genel Tanım)
Bilgi: Eskiden Britanya'da, evlerin çatıları üst üste yığılmış kamıştan yapılıyor, kamışların altında tahta bulunmuyordu. Kedi ve köpekler çatı da yaşıyordu. Yağmur yağdığı zaman çatı kayganlaşıyor ve bazen hayvanlar kayarak çatıdan aşağı düşüyordu. İngilizce'deki 'kedi-köpek yağıyor' (It's raining cats and dogs) deyimi buradan gelmektedir.
Gerçek: Kral Henry-VIII dönemine kadar evler, marangozlar da işlenmiş basit tahtalardan yapılırdı ve çatı katları da çok sağlam olurdu. Bunun temel sebebi ise mimari veya mühendislikten çok Katolik Kilisesi'nin uydurduğu bir şehir efsanesiydi. Bu inanışa göre cadılar en çok çatıdan saldırırdı, büyüler çatıdan girerdi ve şeytan çatıdan evlere inerdi. Bu batıl inanç o kadar güçlü oldu ki, insanlar çatılarını güçlendirmek için türlü yollara başvurdular. Bunun sonucunda ev çökmeleri yaşanması olağan bir durumdu. Kral Henry-VIII, Katolik Kilisesinden ayrılıp, ülkesinin kilisesini kurduğunda bu inanışları hızla tasfiye etti. İngilizce'de kullanılan 'It's raining cats and dogs / Kedi-köpek yağıyor' deyimi de buradan gelmez. Bu deyim Türkçe'de 'Bardaktan boşalırcasına yağıyor' deyimine karşılık gelir. Bulut ve yağmurların kedi-köpek gibi kapışmasına benzetir.
Hazırlayan ve Yazar: Lord Murrays
Kaynakça:
https://www.royal.uk/her-majesty-the-queen
https://www.drinkaware.co.uk/alcohol-facts/alcohol-and-the-law/the-law-on-alcohol-and-under-18s/
https://www.royal.uk/anniversary-messages-0
https://www.gov.uk/horse-passport/overview
https://www.parliament.uk/
http://www.pdavis.nl/Legis_07.htm
https://www.theguardian.com/news/datablog/2011/oct/28/mortality-statistics-causes-death-england-wales-2010
http://www.emmc-imae.org/wp-content/uploads/Map-of-countries-where-English-is-an-official-language.pdf
https://www.gov.uk/browse/abroad/passports
https://openlibrary.org/books/OL9508711M/House_of_Windsor_(Royal_History_of_England)
https://www.theguardian.com/music/2013/oct/29/britney-spears-navy-scare-somali-pirates
http://dictionary.cambridge.org/dictionary/english/it-s-raining-cats-and-dogs
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder