Blog Birleşik Krallık: İmparatorluğun Bayrağı: Union Jack

Union Jack yada Union Flag. Birleşik Krallığın resmi ulusal bayrağı, Commonwealth'in yarı-resmi bayrağı, Kanada'nın 1965'e kadar sol üst köşesinde kullanılan, bugün ise Kanada'da Kraliyet Birlik Bayrağı olarak kullanılan bunun dışında bugün Kraliçe Elizabeth-II'nin devlet başkanlığı sıfatı ile liderliği yaptığı 4 ülkenin bir kısmında kullanılan bayrak.

Büyük Britanya ve Kuzey İrlanda Birleşik Krallığı Bayrağı

Kraliçe Elizabeth-I, 1603 yılında taht varisi bırakmadan hayatını kaybedince, devlet ileri gelenleri, Kraliçe Elizabeth ile uzaktan da olsa akrabalığı bulunan İskoçların Kralı Kral James-VI'i, Kral James adıyla İngiltere ve İrlanda Krallığı Kralı ilan ettiler. Böylece bu 3 monarşi ilk kez tek bir monarka (personal union) sahip oldu.

Kral James VI-I tahta çıktığı ilk günden beri bu 3 krallığı birleştirmeme sözü vermesine rağmen, birleştirme yönünde adımlar atacaktı. Bunlardan biri de ülkenin tek bir bayrağa sahip olmasıydı. İngiltere'nin, İrlanda'nın, İskoçya'nın ayrı ayrı bayrakları vardı. Bunların savaş zamanı ayrı olarak kullanılması ve bayrakların her ülke için bir anlam taşıyarak, karşı tarafa negatif bir anlam vermesi zorluklara neden oluyordu.

Kral James VI-I, Birlik Bayrağı'nı çok basit bir şekilde oluşturdu. İskoçların kullandığı mavi zemin üzerine Aziz Andrew Haçı bayrağı zemine koyarak, İngilizlerin kullandığı beyaz zemin üzerine Aziz George Haçı, mavi zeminin üzerine yerleştirildi.

İngiltere Bayrağı: Beyaz Zemin Üzerine Kırmızı Aziz George Haçı

İskoçya Bayrağı: Mavi Zemin Üzerine Beyaz Aziz Andrew Bayrağı

Kral James VI-I tarafından sergilenen ilk Union Jack. 1707-1801 Büyük Britanya Krallığı'nın resmi bayrağı

Bayrak ilk olarak 1606 yılında sergilendi. Kral, parlamentoya bayrağın bir birlik sembolü olduğunu ilan etse de ne parlamento ne ordu ne de halk bayrağı benimsemedi. Saray ise bayrağa British flag/Britanyalı bayrağı yada Flag of Britain/Britanya bayrağı olarak isimlendirse de, birleşmenin 1606 yılı için her 3 tarafta da olumsuz bir anlamı olduğu için çok dillendirilmedi.

Yine de kral bayrağın kullanılmasını salık verdi ve bayrak aynı yıl askeri birliklere dağıtıldı.

Union Jack isminin nereden geldiği tam olarak bilinmemektedir. Resmi bir kayıt olmadığı için bu ismin halk veya asker tarafından verildiği düşünülmektedir. Bununla ilgili somut veriye dayanan en büyük çalışmayı, ünlü arma tarihçisi ve yazar Arthur Charles Fox-Davies yapmıştır. Onbinlerce arma, sembol ve bayrak incelemesi yapan Yazar Davies, meşhur eseri 'A Complete Guide to Heraldry' adlı eserinde Union Jack isminin iki şekilde kullanıldığını belirtmektedir;

- Jack ismi bugün olduğu gibi o günde de denizcilik literatüründe savaş gemisi bayraklarını tanımlamak için kullanılıyordu. Birlik Bayrağı'da ilk olarak bir gemiye çekilmiş ve kullanılmaya başlanmıştı.

- Kral James'in ismi Latin dilinde Jacobus veya Fransızca Jacques. Her iki dilde kısaltması ise Jack.

Yazar Davies, o döneme ait, gemi yazışmalarından, publarda söylenen şarkıların arşivlerine kadar taradığı araştırmasında bu ismin bu iki sebepten geldiğini belirtmiştir.

Bayrak 'Jack', 'Jack Flag', 'His Majesty's Jack', 'King Jack' daha çok ise 'Union Jack' olarak kullanılmıştır.

Bayrak Tarihi

Bayrak, 1606 yılında görmediği itibarı birkaç yıl sonra görmeye başlamıştır. Askeri birlikler de daha çok kullanılmaya, gemilere daha çok asılmaya, sarayda daha çok temsil edilmeye başlanmıştır. 1617 yılında parlamentonun Lordlar Kamarası, 1618 yılında da Avam Kamarası bölümüne asılmış, 1634 yılında Kral Charles-I'in Kraliyet Gemisi'nde kullanılmaya başlanmıştır.

İngiliz İç Savaşı sırasında Kraliyet yanlıları tarafından sahiplenilmiş, Parlamentaristler tarafından ise kullanılmamıştır. Kısa Commonwealth-Cumhuriyet dönemi sırasında sürgündeki kraliyet yanlılarının sembolü konumuna gelmiştir. Cromwell yönetimi sırasında ise İrlanda'yı temsil etmediği ve kraliyet sembolü olduğu için kullanılmamıştır. (Sadece Oliver Cromwell'ın hayatını kaybetmesinden sonra, 1658 yılında üstüne İrlanda Arpı eklenerek deniz kuvvetlerinde kullanılmıştır, 1660 yılında ki restorasyon sırasında kaldırılmıştır) Kral Charles-II'nin tahta çıkıp monarşinin restore edildiği dönemde tek ulusal bayrak haline gelmiştir.

1707 yılında Birlik Yasası ile kurulan Büyük Britanya Krallığı'nın resmi bayrağı olarak deklare edilmiştir.

1707 yılından itibaren İrlanda Krallığı, 3 krallık dönemindeki gibi ortak bir krallık değil, Büyük Britanya Krallığı'nın bir parçasıydı. 1798 İrlanda Ayaklanması'ndan sonra devletin ismi Birlik Yasası-1800 yılında değiştirildi ve 1 Ocak 1801 yılında Büyük Britanya ve Kuzey İrlanda Birleşik Krallığı adını aldı. Devletin bayrağı da değiştirildi.

Aziz Patrick, İrlandalılar için her zaman kutsal olmuştur. Aziz Patrick, İrlanda'da her alanda olduğu gibi sembollerde de kutsanmıştır. 1532 öncesi ve sonrası İrlanda'da Aziz Patrick haçı, sancağı, arması adıyla birçok varyasyonlar kullanılmıştır. O dönemde en bilineni ve Britanyalılar için kabul edilebilir olan beyaz zemin üzerine Kırmızı X-haçıydı. Buna Aziz Patrick Saltire deniyordu. Bu bayrak isyandan sonra ülkenin adının değiştirilmesiyle, bayrağının da değiştirilmesi üzerine Union Jack'e eklenmişti.

Aziz Patrick Haçı. 1801 yılından itibaren Birlik Bayrağı'na eklenmiştir.

1801 yılında son halini alan bayrak İrlanda'nın bağımsız olup, ülke Büyük Britanya ve Kuzey İrlanda Birleşik Krallığı adını aldığı 1922 tarihinde de değiştirilmedi. Günümüzde Birleşik Krallık bu bayrağı kullanmaktadır.

Diğer ülkelerde ve alanlarda kullanımı

Union Jack, Birleşik Krallık Silahlı Kuvvetleri'nde, Britanya Denizaşırı Toprakları ülkelerinde ve diğer bağımsız ülkelerde kullanılmaktadır. Ayrıca geçmişte birçok ülkenin bayrağında da temsil edilmiştir.

Barbados, Burma, Seylon (Sri Lanka), Gambia, Britanya Doğu Afrika Kolonisi (Kenya), Gana, Jamaica, Hong Kong, Aden, Malta, Mauritius, Nijerya, Filistin Mandalığı, Malezya, Rodezya, Kıbrıs, Sierra Leone, Singapur, Britanya Hindistan Rajı, Selat Yerleşimleri, Trinidad, Uganda ve Britanya Doğu Hindistan Şirketleri.

Britanya Doğu Hindistan Şirketi Bayrağı

Amerika Birleşik Devletleri'nin 1776-1777 yılında kullanılan ilk resmi bayrağında Union Jack temsil edilmiştir.

Amerika Birleşik Devletleri'nin ilk resmi bayrağı. 1776-1777. Kongre Bayrağı, Kıta Bayrağı veya Büyük Birlik Bayrağı olarakta bilinir.

Bayrak, Kanada'da 1965 yılına kadar kullanılmış bu tarihten sonra ise bugünkü bayrak kullanılmaya başlanmıştır.

1965 Yılına kadar kullanılan Kanada Bayrağı

Bugün Union Jack 4 bağımsız ülke tarafından kullanılmaktadır: Avustralya, Fiji, Tuvalu ve Yeni Zelanda. Bu ülkelerin ulusal bayraklarının bir bölümünde olmasının yanında silahlı kuvvetlerinin bölümlerinde de Union Jack kullanılmaktadır.