23 Şubat 2017 Perşembe

İrlanda Cumhuriyeti Siyasi Yapılanması





    İrlanda Cumhuriyeti parlamenter sistem ile yönetilen, yazılı anayasaya sahip, kuvvetler ayrılığının net şekilde uygulandığı, Avrupa Birliği üyesi, bağımsız ve meşru bir cumhuriyettir. Devlet Başkanı halk tarafından seçilmekle birlikte yetkileri genel olarak semboliktir. Parlamento, üst kanat  'Seanad Eireann', alt kanat 'Dail Eireann' olmak üzere iki kanatlıdır. Politik güç, parlamento ve kabine arasında paylaşılır. 


Anayasa

    İrlanda Cumhuriyeti yazılı anayasaya sahiptir. 1 Temmuz 1937 Tarihinde yapılan anayasa referandumu ile (%56.52 Evet - %43.48 Hayır) kabul edilmiş ve yürürlüğe girmiştir. Anayasa genel olarak liberal, demokratik ve özgürlüklerden yana bir anayasadır. Ancak gerek Avrupa'nın gerek dünyanın en zıt hükümlerini barındırmaktadır. Katolik Kilisesi'ne, anayasanın 5. maddesinde atıf yapılmakta aynı zamanda eşcinsel evlilik anayasal hak olarak tanınmaktadır. Yine İrlanda Cumhuriyeti, AB üyesi olmasına rağmen anayasa da bu konuya ilişkin tartışmalar sürmektedir. 

Cumhurbaşkanlığı

    İrlanda Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı, İrlanda Cumhuriyeti devletinin başıdır, İrlanda Savunma Kuvvetleri'nin başkomutanıdır. Yetkileri genel olarak semboliktir. Halk tarafından seçilir, partiler üstü tarafsızdır. Hükümetin ve parlamentonun atamalarını onaylar, resmi devlet ziyaretlerini gerçekleştirir, başkomutanlık görevini icra eder, yüksek yargıçların, ulusal kütüphane yönetiminin, merkez bankası başkanının ve İrlanda Cumhuriyeti'nin polis kuvveti olan 'Garda'nın, en üst amirini atar. Hukuki açıdan, görev süresi içerisinde ülkeye ihanet ve yolsuzluk suçlarından, parlamento tarafından yada referandum ile görevinden azledilebilir. Genel af yetkisi yoktur ancak kararname ile özel af çıkarabilir. Erken seçim çağrısı ile parlamentoyu fesh edebilir. Görev süresi 7 yıldır, en fazla iki kere seçilebilir. 


İrlanda Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Michael Daniel Higgins. Kasım 2011'den günümüze görevdedir. Asıl mesleği tiyatrocudur. 30 yıldan fazla siyasi geçmişi vardır. Birleşik Krallık'a ilk resmi ziyaret düzenleyen İrlanda Cumhurbaşkanıdır.






Hükümet

    Başbakan (Taoiseach), Başbakan Yardımcısı (Tanaiste) ve bunların haricinde 13 bakandan oluşur. Halk tarafından seçilen parlamentonun alt kanadından çoğunluğu oluşturan tek parti yada koalisyonlar ile oluşur. Yürütme görevini üstlenir. İrlanda Cumhuriyeti siyasetinin ana güçlerinden birisidir. 

Parlamento

    'Oireachtas'; İrlanda Cumhuriyeti yasama organının ismi, yani parlamentodur. Alt kanadı 'Dail Eireann', üst kanadı 'Seanad Eireann' olarak iki kamaralıdır. Alt kanat 158 sandalye, üst kanat 60 sandalyelidir. 

    Alt kanat, 5 yılda bir yapılan seçimler ile halk tarafından belirlenir. Hükümeti çıkarır, yasaları hazırlar ve yürütmesini denetler. 'Dail Eireann' diğer ve daha çok kullanılan ismi 'Teachta Dala'dır. Parlamenterlere kısaca 'TDs' denir. Seçme yaşı 18, seçilme yaşı 21'dir. Tüm İrlanda vatandaşları ve İrlanda'da ikamet eden Birleşik Krallık vatandaşları parlamento seçimlerinde oy kullanabilir.

    Üst kanat 60 sandalyelidir. Üyelerine Senatör denir. 11 Senatör, Başbakan tarafından, 6 senatör ulusal üniversitelerden seçilir, 43 senatör ise alt kanat tarafından, seçime orantılı şekilde seçilir. Alt kanadı ve devlet başkanını denetler, komisyon ile soruşturma yapabilir, alt kanattan gelen yasa tasarılarını devlet başkanına göndermeden önce oylar. 

Yerel Yönetimler

    İrlanda Cumhuriyeti 31 yerel yönetime ayrılmıştır. Bunların 26'sı 'Kontluk Konseyi', 3'ü 'Şehir Konseyi', 2'si ise 'Şehir ve Kontluk Konseyi' olarak şekillendirilmiştir. Konseylerin üye sayısı bölgelere göre değişir. 5 yılda bir yapılan seçimler ile konseyler yönetici kadroyu belirler. İrlanda Cumhuriyeti üniter bir devlet yapısına sahiptir. Yerel yönetimlerin yetkisi ise anayasa da belirtildiği şekilde, merkezi hükümet ile paylaştırılmıştır. İdari özerklik geniştir. 

Politik Partiler

    İrlanda Cumhuriyeti'nde, 1990'ların başından itibaren hiçbir politik parti çoğunluk hükümeti sağlayacak kadar sandalye kazanamadı. Bu tarihten itibaren ülke koalisyonlar ile yönetilmektedir. Siyasetin ana partileri, Fine Gael ve Fianna Fail partileridir. Bu iki siyasi parti de, İrlanda Bağımsızlık Savaşı'ndan sonra, İrlanda İç Savaşı'na neden olan, Anglo-İrlanda Antlaşması taraftarları ve karşı antlaşma taraftarlarının devamı niteliğindedir. Fine Gael, İrlanda ulusal kahramanlarından antlaşma yanlısı Michael Collins, Fianna Fail ise antlaşma karşıtlarının devamı olmuştur. 3. büyük siyasi parti ise Sinn Fein'dir. 




    

    - Fine Gael: Hristiyan Demokrasi, Liberal Muhafazakarlık, Merkez Sağ
    - Fianna Fail: İrlanda Cumhuriyetçiliği, Muhafazakarlık, Merkez Sağ
    - Sinn Fein: İrlanda Cumhuriyetçiliği, Sol Milliyetçilik, Demokratik Sosyalizm, Sol Kanat siyaset.
    - Labour Party: Sosyal Demokrasi, III. Yol, Merkez Sol
    - Green Party: Sol, Çevrecilik, Avrupacılık, Feminism
    - Anti-Austerity Alliance–People Before Profit: Demokratik Sosyalizm, Troçkizm, Yeşil-Sosyalizm.

    Bu partiler dışında, Worker's Party, Sosyal Demokratlar, Cumhuriyetçi Sinn Fein Partisi, Renua Ireland gibi parlamentoda az sayıda yada hiç temsil edilmeyen partiler mevcuttur. 






Gönderen zaman:
Etiketler: , , , , , , , , , , , , , , ,

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder

Kaydol: Kayıt Yorumları (Atom)