Kral Charles-I, Aralık 1648'de Newport'ta teslim olduktan sonra Ocak 1649 Tarihinde Londra'ya getirildi ve yargılanmasına zaman geçirilmeden başlandı.
(Bkz: 1642-1651 İngiliz İç Savaşı: Savaşın İkinci Dönemi 1648-1649)
Kral, Londra'ya getirildiği zaman Pride Darbesi olmuş, Parlamento ve ülke, Cromwell ve destekçilerinin kontrolüne girmişti. Avam Kamarası, kralı yargılamak için 'Yüce Adalet Mahkemesi' adlı bir mahkeme kurdu. Lordlar Kamarasından hiçbir üye mahkemeye atanmadı. Tüm üyeler doğrudan Cromwell'ın belirlediği isimlerden oluşturuldu.
'Yüce Mahkeme', 3 Hakim ve 150 komisyon üyesinden oluşturuldu. Bu 150 komisyon üyesinden 15'i katip, gözlemci ve tarihçilerden oluşurken, 135'inin kralı sorgulama ve yargılama yetkisi vardı.
 |
Mahkeme 20 Ocak 1649 Tarihinde başladı. Adil yargılama ortamından çok uzak bir mahkemeydi. Kral, dev mahkeme salonuna getirilirken halk tarafından yuhalanıyor, muhafızlar tarafından sürekli tehditler duyuyordu. Mahkemenin hakimleri, hem savcı hem hakim rolünde krala yönelik suçlamaları fanatik politik söylemlerle süslüyorlardı.
Kral Charles-I, mahkeme tarafından 'İç savaş çıkarmak, kamu düzenini bozmak, yasalarla güvence altına alınmış hak ve özgürlükleri ihlal etmek, özel mülkiyeti kanunsuz şekilde gasp etmek ve vatana ihanet' suçlarından suçlandı.
Aslında Rump Parlamentosunun, böyle bir yargılama yetkisi yasalara aykırıydı. Bu parlamento İç Savaş sırasında, Savaş parlamentosu olarak kurulmuş ve bu şekilde çalışmıştı. Ayrıca, mahkeme üyelerinin hemen hepsi krala karşı savaş sırasında cephede veya siyaset sahnesinde savaşmışlardı. Bu çelişki günümüzde dahi Britanya Hukuku için çözülemez bir sorun olmuştur.
Mahkeme Savcısı John Cook, suçlamaları yüksek sesle ve politik ifadelerle birlikte okudu. Savcının iddianamesi uzadı ve adeta bir propaganda söylevine dönüştü. Kral daha fazla dayanamadı. Savcının sol tarafında oturuyordu. Elindeki gümüş asa ile savcının omzuna dokundu. Savcı durmadı. 2.kez dokundu, Savcı Cook yine durmadı. Sonunda Kral Charles, asayı sert bir şekilde savcının omzuna vurdu. Asasının gümüş topuzu düştü.
Buraya kadar dönemin defterleri ve tarihçileri olayı ittifakla onaylar. Fakat bundan sonra ki kısım da bazı tarihçiler; kırılan gümüş topuzu kralın ayağa kalkıp aldığını ve bu arada insanların krala kahkahalar atarak alay ettiğini yazar. Diğer kesime göre ise Savcı Cook'un, ayağı ile gümüş topuzu kralın ayaklarına doğru ittiğini yazar.
 |
| Ressam John Burnet'in, 'Tacı Olmayan Kralın Mahkemesi' adlı eseri. |
Kralın bu hareketi karşısında, mahkeme başkanı krala, sessiz olmasını ve söz sırasının kendisine verileceği sırayı beklemesini sert bir dille ifade eder.
Söz sırası Kral Charles'a geldiğinde kral; Hiçbir şekilde mahkemeyi tanımadığını, mahkemenin yasadışı olduğunu, sözde mahkeme üyelerinin hain olduklarını, kendisinin ise ilahi güç ve adalet ve kadim İngiliz, İskoç ve İrlanda geleneklerine göre tahta çıktığını, Avam Kamarasının Monarkı yargılama hakkına sahip olmadığını söyledi.
Kısa bir söz düellosundan sonra mahkeme kralın savunmasını 'yetersiz' olduğunu belirtti ve delilleri görme ve şahitleri dinleme kısmına geçti.
Aslında bu hareket tam anlamıyla prosedür olarak yapılmış bir hamleydi. Böylece mahkemenin 'adil' yönü kamu önünde tescil edilmiş olacaktı. Ne var ki, deliller parlamentonun kral hakkında iç savaş sırasında fezlekeler ve soruşturma tutanaklarından oluşuyordu. Bu belgeler yüzlerce sayfa olmasına rağmen mahkeme heyeti bu sayfaları kısa bir şekilde okutturdu.
Şahitlerin listesi ise önceden belirlenmişti. Şahitlerin hiçbiri kral lehine değil tamamı aleyhte idi. Birçok şahit bir bahane ile o gün mahkeme salonuna gitmemişti. Fakat mahkeme salonunda 34 şahit kralın aleyhine şahitlik yaptı.
Mahkeme delilleri inceleyip, şahitleri dinledikten sonra 27 Ocak tarihini karar duruşması olarak belirledi.
27 Ocak 1649 Tarihinde mahkeme yine Westminster Hall'de, halk açık şekilde toplanır. Karar duruşmasında çıkacak karar belliydi. Kral Charles, mahkeme tarafından idama mahkum edildi.
Mahkemenin halka ilan ettiği şekli, kararın oybirliği ile alındığı yönündeydi. Fakat gerçekte 67 üye idamı onaylamış sadece 59 üye idam kararını imzalamıştı. Komisyonun yargılama yetkisine sahip olan diğer üyeleri fermana imza atmamıştı.
Kral, idam kararı yüzüne okunurken gülümsedi.
 |
| 59 Komisyon üyesinin imzaladığı Kral Charles'ın İdam Fermanı. |
30 Ocak 1649 Tarihinde, Kral Charles-I yüksek rütbeli askerlerin arasında önce St. James Sarayına getirildi. Buradan Whitehall Sarayına kadar bir halk korteji oluşturulmuştu. Amaç, kralı saraydan alıp idam sehpasına götürme sahnesi oluşturmaktı. Kral saçlarını taradı, ordusunun başındayken giydiği üniformasını giydi, başlığını özenle başına taktı, çizmelerini giydi ve ellerinin bağlanmasına izin vermedi.
 |
| Kral Charles, idama doğru yürürken yanında bir din adamı ve elinde İncil. |
Halk kortejinde beklendiği bir şekilde krala karşı yoğun bir şekilde hakaret veya yuhalama olmadı. Kral saat 3 civarında Whitehall sarayının önüne getirildi ve son duasını yaptıktan sonra cellada gelen işaretle boynundan vurularak idam edildi.
Kralın idamı sırasında halkın bir kısmı aleyhe tezahürat yaparken büyük çoğunluk olayı sessizlik içinde izledi. Kralın kesik başının 7 gün dolaştırılması planlanmıştı fakat o gün ve ertesi gün Londra'da dolaştırıldı ve yer yer taşkınlıklar çıkması sebebiyle kralın sessiz bir şekilde defin işlemi gerçekleşti.
Savaşın başında kralın tahttan dahi indirilmesi gündemde değildi, parlamento zamanla sertleşmişti. Önce kralın tahttan indirilmesi sonra hapsedilmesi ve İngiliz İç Savaşı'nın ikinci bölümünde İskoçlarla yapılan gizli antlaşma ile idamı tartışılır olmuştu.
Yine de parlamento yanlılarının dahi büyük kısmı idamı doğru bulmamıştı. Bunun en büyük göstergesi ise kralı idam cezasına çarptırmak ile görevli olan, bizzat Cromwell ve ekibi tarafından atanmış mahkeme üyelerinin büyük çoğunluğunun idam fermanına imza atmaması oldu. Bu gruba göre kral elbette suçluydu, tahttan indirilmeli hatta hapsedilmeliydi ama bir monarkın parlamento yada bir mahkeme tarafından idam edilmesi görülmemiş birşeydi.
Daha önce Kral Edward-II siyasi oyunlarla meclis tarafından tahttan indirilmiş, Kral Richard-II tahttan çatışma ile indirilmiş ama o bile tahttan indirildikten sonra yine bir kral fermanı ile (kendinden sonra tahta çıkan Kral Henry-IV) idam edilmişti.
Bu çekinceler parlamentoyu bölüyordu. Bu bölünme ve kararsızlık hali Cromwell'ın mahkemeye baskı yapmasına ve idamı çok çabuk bir şekilde gerçekleştirilme emrini verdirmiş olduğu tarihçilerin ittifak ettiği bir husustur.
Kral Charles'ın idamı bütün ülkede çok şiddetli bir tepki dalgası ile karşılaştı. İdamdan sonra, İngiltere, Galler, İskoçya ve hatta İrlanda'da isyanlar çıktı. Kraliyet yanlıları, Kral Charles-I'in oğlu Prens Charles etrafında birleşmişti. Çatışmalar hızla büyüdü.
İngiliz İç Savaşı'nın üçüncü yani son dönemi başlamıştı.
(Bkz: 1642-1651 İngiliz İç Savaşı: Savaşın Üçüncü Dönemi)
Çeviri ve Hazırlayan: Lord Murrays
Kaynakça:
http://www.englishcivilwar.org/
http://www.nybooks.com/articles/1992/06/11/the-revolution-over-the-revolution/
http://www.british-history.ac.uk/no-series/acts-ordinances-interregnum/pp1253-1255
http://www.parliament.uk/about/living-heritage/evolutionofparliament/parliamentaryauthority/civilwar/collections/deathwarrant/
http://www.eyewitnesstohistory.com/charlesI.htm
https://openlibrary.org/books/OL7482871M/Going_to_the_Wars
https://openlibrary.org/books/OL1275422M/Charles_I_the_personal_monarch
https://archive.org/stream/memorialsofcivil01belluoft#page/228/mode/2up
https://books.google.co.uk/books?id=C9o_AAAAcAAJ&pg=PA32#v=onepage&q&f=false
https://archive.org/stream/memorialsofgreat01caryuoft#page/10/mode/2up
https://books.google.co.uk/books?id=lF1PAAAAcAAJ&pg=PA203#v=onepage&q&f=false
http://bcw-project.org/church-and-state/sects-and-factions/episcopalians
https://archive.org/stream/historyrebellio05clargoog
https://archive.org/stream/historyrebellio07clargoog
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder