IRA - İrlanda Cumhuriyetçi Ordusu

    Irish Republican Army / İrlanda Cumhuriyetçi Ordusu, kısa adıyla IRA, İrlanda Cumhuriyetçiliği görüşünü temel alan, arkaplanı ve çoğunluk kurucu kadrosunun 'İrlanda Cumhuriyetçi Kardeşliği' teşkilatının üyeleri olan ve tüm İrlanda adasının bağımsız bir Cumhuriyet olmasını için silahlı mücadeleye giren teşkilattır.

    Genel algının aksine tek bir teşkilat halinde IRA yoktur, geçmişten bugüne birçok IRA'nın fraksiyonları olmuştur. Bu sebepten IRA'nın fraksiyonlarını tanımlamak ve hepsini ayrı ele almak konuyu kavramak için çok önemli bir noktadır.

    

    The Irish Republican Army (1917-1922) / İrlanda Cumhuriyetçi Ordusu (1917-1922) veya Old IRA / Eski IRA: 1917 yılında kurulan, İrlanda Bağımsızlık Savaşında ve İrlanda İç Savaşında savaşan ilk IRA. Bu teşkilatın kadrosundan az bir grup İrlanda Ordusu'nun temelini ve kadrosunu oluşturmuştur.

    (Bkz: İrlanda Cumhuriyetçi Ordusu (1917-1922))

     The Irish Republican Army (1922-1969) / İrlanda Cumhuriyetçi Ordusu (1922-1969): Anglo-Irish Antlaşmasına ve Serbest Devlet'e karşı çıkan, tam bağımsız Cumhuriyet yanlısı, İrlanda'nın 1937'de Cumhuriyet ilan etmesi ile hem İrlanda içinde hemde Birleşik Krallık'ın parçası Kuzey İrlanda'da faaliyet gösteren silahlı teşkilattır. İkinci IRA olarakta bilinir.

    (Bkz: İrlanda Cumhuriyetçi Ordusu (1922-1969))

    The Official Irish Republican Army / Resmi İrlanda Cumhuriyetçi Ordusu: İkinci IRA 1969 yılında ikiye bölündü. Resmi IRA, geleneksel muhafazakar değerlerden çok Marksist bir yapıya sahipti. Ayrıca silahlı mücadeleye yer vermekle birlikte siyasi zeminde hareket yanlısıydı. Fakat, Kuzey İrlanda'da şiddetin yükselmesi ve Resmi IRA'nın daha pasif kalmasıyla hızla güç kaybetti. Resmi IRA, 1972 yılından itibaren etkinliği azaldı ve son eylemini 1975 yılında gerçekleştirdi. Bu orduda ki bir grup Geçici İrlanda Cumhuriyetçi Ordusu'na geçiş yaparken, büyük çoğunluk Irish National Liberation Army / İrlanda Milli Kurtuluş Ordusu'nu kurdu. Bu ordu Kuzey İrlanda'da, İrlanda taraftarı 2. güç oldu.

    The Provisional Irish Republican Army / Geçici İrlanda Cumhuriyetçi Ordusu: Kuzey İrlanda Sorunu sırasında en etkin ve IRA denildiğinde akla gelen ilk ordu. 1969 ayrılığından sonra geleneksel İrlanda muhafazakar değerlerinden ve silahlı mücadeleden yana oldular. 1980'li yıllarda Marksist, devrimci ve sol görüşlere yaklaştılar. Geçiçi IRA, Hayırlı Cuma Antlaşması'ndan sonra silahlı eylemlerine bir süre daha devam ettiler ve 2005 yılında Hayırlı Cuma Antlaşması'nı tanıyarak barış ilan etti. Fakat silahlarını teslim etmediler.

    The Continuity Irish Republican Army / Sürekli İrlanda Cumhuriyetçi Ordusu: 1994 yılında barış müzakerelerini reddederek, Kuzey İrlanda tamamen İrlanda Cumhuriyeti ile birleşene kadar savaşılması gerektiğini ilan eden, Geçici IRA'dan ayrılarak kurulan teşkilat. CIRA, Geçici IRA'nın zayıfladığını ve 'bürokrasi bataklığına' saplandığını iddia ederek silahlı mücadeleyi daha da etkin hale getirme kararı çerçevesinde Hayırlı Cuma Antlaşması'na kadar önemli silahlı eylemlerde bulundu. Geçici IRA'nın barış ilanını tanımadı. Bugün etkinliği devam etse de büyük bir eylem düzenlemekten çok yılda 1-2 kere nadir bireysel eylemlerle gündeme gelmektedir.

    Real Irish Republican Army / Gerçek İrlanda Cumhuriyetçi Ordusu: 1997 yılında Hayırlı Cuma Antlaşması'nı reddederek ve Geçici IRA ve Sinn Fein liderlerini ihanetle suçlayarak silahlı mücadeleye devam edilmesi gerektiğini savunan grup. RIRA, 2005 yılına kadar etkin bir silahlı mücadele yürüttü. Bu tarihten sonra saldırıları azaldı fakat günümüzde 300-350 kadar üyesi olduğu düşünülmektedir ve Britanya ve Kuzey İrlanda'da Birlik yanlılarının IRA'nın devam ettiğine dair kanıt olarak gösterdiği gruptur. 
    


 Çeviri ve Hazırlayan: Lord Murrays

 Kaynakça: 
 https://openlibrary.org/books/OL9373756M/Guerilla_Days_in_Ireland
 https://ansionnachfionn.com/2014/09/27/the-origins-of-the-name-irish-republican-army-or-ira/